Η πολιτική στο θέατρο και τον κινηματογράφο (1948-1969)

Η σύνδεση κωμωδίας και πολιτικής έχει μακρόχρονη παράδοση στη νεότερη παράδοση. Η πολιτική ζωή και τα πολιτικά πρόσωπα απετέλεσαν αγαπημένο θέμα των κωμωδιογράφων. Τα σχόλιά τους πέρασαν στη σκηνή τις τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα και κυριάρχησαν στην επιθεώρηση ως τις μέρες μας. Καθοριστικός παράγοντας στάθηκε η εξοικείωση του κοινού με την πολιτική σάτιρα μέσα στη θεατρική αίθουσα και το ενδιαφέρον που επεδείκνυε εκεί για τη σχετική θεματολογία. Εξίσου καθοριστικό υπήρξε το γεγονός ότι βασικοί συντελεστές των ταινιών προήλθαν επαγγελματικά από το θέατρο. Συγγραφείς πολιτικών κωμωδιών, όπως ο Αλέκος Σακελάριος και ο Χρήστος Γιαννακόπουλος, αργότερα ο Ασημάκης Γιαλαμάς και ο Κώστας Πρετεντέρης, λιγότερο ο Δημήτρης Ψαθάς, είχαν μακρόχρονη ενασχόληση με την επιθεώρηση και ήταν πλήρως εξοικειωμένοι με τη χρήση του πολιτικού αστείου, της πολιτικής

Από το τέλος του εμφυλίου ως το 1963 δε γίνεται λόγος στις κινηματογραφικές κωμωδίες για τη γενικότερη πολιτική κατάσταση, για δεξιούς και αριστερούς, για τον εμφύλιο, για νικητές και ηττημένους, ούτε για υπαρκτά πολιτικά κόμματα. Οι αναφορές στην πολιτική μοιάζουν με προσωπογραφίες, αντικείμενο των οποίων είναι η εικόνα του πολιτικού άντρα όπως έχει διαμορφωθεί στη συνείδηση του κοινού. Οι ταινίες εστιάζουν στη σκιαγράφηση ενός συνήθους τύπου πολιτεύομενου καθώς και στην καταγραφή ορισμένων προβλημάτων που συνδέονται με τη διαχείριση των κοινών.

Οι συγγραφείς εργάζονται σύμφωνα με το οικείο, προ υπάρχον θεατρικό πρότυπο: σατιρίζουν την αδυναμία του κράτους να ανταποκριθεί ικανοποιητικά σε έργα ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού, απαραίτητα για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, που εμφανίζονται ιδιαίτερα πιεστικά αυτή την εποχή της ανοικοδόμησης, μετά τις καταστροφές των πολέμων. Σατιρίζουν επίσης πρόσωπα, πολιτικούς ή επίδοξους πολιτικούς ανάξιους να κατέχουν δημόσια αξιώματα και να ορίζουν τη ζωή των άλλων, τη στιγμή που είναι ανίκανοι να συντηρήσουν έστω τον εαυτό τους ή να βάλουν σε τάξη την οικογένειά τους. Παρά την αναμφισβήτητη δημοτικότητά τους, τα δείγματα πολιτικής κωμωδίας είναι αριθμητικά πολύ περιορισμένα σε σχέση με τον όγκο των Ελληνικών ταινιών της εποχής, πράγμα που σημαίνει ότι το είδος θεωρείται παρακινδυνευμένο, ότι μπορεί ανά πάσα στιγμή να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες εκ΄ μέρους της λογοκρισίας. Οι κωμωδίες με κεντρικό θέμα την πολιτική ή μάλλον εξατομικευμένες περιπτώσεις πολιτικών, είναι ελάχιστες (Θανασάκης ο πολιτευόμενος, οι εννιακόσιοι της Μαρίνας, η κα Δήμαρχος, Υπάρχει και φιλότιμο, η δημαρχίνα) και συμπληρώνονται από άλλες στις οποίες η πολιτική αποτελεί δευτερεύον θέμα (Διαγωγή μηδέν, Ο μπαμπάς εκπαιδεύεται, Ζητείται ψεύτης, Τζένη- Τζένη, Η κόμισσα της φάμπρικας) .

Σε κάθε περίπτωση, η εικόνα που δίνεται για τους συντελεστές της πολιτικής ζωής δεν είναι καθόλου κολακευτική ενώ φαίνεται ότι εκφράζει κάποιες παγιωμένες απόψεις του συλλογικού σώματος για τους κυβερνόντες.

(Πηγή: “Η πολιτική στις κωμωδίες του παλιού Ελληνικού κινηματογράφου 1948-1964” του Γιώργου Κορμικιάρη)

You might be interested in …

Κ. Πρετεντέρης, Ασημάκης Γιαλαμάς

ΘΕΜ

Το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης ανέβασε το έργο “Η Κόμισσα της Φάμπρικας” των Πρετεντέρη- Γιαλαμά, το 2011 σε σκηνοθεσία Κ. Γκέκα. Ο Κ. Πρετεντέρης γεννήθηκε το 1926 και έφυγε το 1978. Στα δεκαεννιά του χρόνια έγραφε θεατρικές επιθεωρήσεις με το Γιώργο Οικονομίδη που είχαν μεγάλη επιτυχία στο ραδιόφωνο. Από το 1960 μέχρι το 1962 μόνος πια, […]

Διάβαστε περισσότερα

Παγκόσμια μέρα θεάτρου. 2022

ΘΕΜ

Μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2022 από τον Αμερικανό σκηνοθέτη Peter SellarsΤο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (ΔΙΘ), επέλεξε φέτος τον πρωτοποριακό Αμερικανό σκηνοθέτη Peter Sellars, για τη συγγραφή του μηνύματος της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου. Μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου 2022 από τον Αμερικανό σκηνοθέτη Peter Sellars27 Μαρτίου 2022 | 08:30Τον […]

Διάβαστε περισσότερα

Μολιέρος

ΘΕΜ

Το Θεατρικό Εργαστήρι Μεσσήνης ανέβασε το έργο “Ο κατά φαντασίαν ασθενής” του Μολιέρου, το 2015 σε σκηνοθεσία Περικλή Αλμπάνη. Γνωστά αποφθέγματα του Μολιέρου Ένας μορφωμένος ηλίθιος είναι πιο ηλίθιος από έναν αμόρφωτο ηλίθιο. Αν αυτός είναι ο δικός σας τρόπος να αγαπάτε, σας παρακαλώ να με μισήσετε. Όταν ξέρει κανείς να ακούει, μιλάει πάντα καλά. […]

Διάβαστε περισσότερα

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *